Leewa Hauns,

Wiels mie daut soo wundad, daut de leewa Gott een bät bleed wea, musst etj ahm eascht omme Atj froage, waut ahm jankad, ooda waut hee sorajcht wull.

Daut stald sijch rut, daut hee eenen drocken Dach jehaut haud, enn ahm nohm Owendkost Arbus mett Rollkuake bie de Mennokoht seea jankad.

Mie kaum daut aul soo väa, daut ahm noh waut besondret wea, wiels Hee een bät äwabrestijch mett eenmol verre Däah stund enn mie soo aunred: "Na Petro, dem se uck städwies auls een Schlosäwendoot tjanne, woo wudd daut mett eene goode Portion Arbus mett Rollkuake senne? Kaunst Du daut too Staund brinje? Wiels jejäte hab etj aul. Victor Peetasch, enn een poah Russe, uck Dostoevsky, enn een poah Menniste doarunja Hauns Hoada, dee noch emma Zigoare bie de Fuppvoll schmeatjcht, enn dann hoost auls een heescha Esel, enn soo iewrijch ess auls Paulus, oba doch bäta too liede ess, enn etj spälde nohmeddach Koate, enn hiea hast Fupptjejeld toom Arbuse ennschachre. Wann dit nijch tooreatjcht, dann kaunst Peetasch froage, wiels dee schäad sogoa mie de Uahre biem Durackspäle ut. Dostoevsky wea ons wiet veropp, oba donn goot Hoada ahm een poah dobbelde Sturacks enn, enn donn leeht hee bediedend noh."

Enn wiels wie soo läwendijch weare, haud sijch daut bie de mennische Frulied doa unjre Eatj rommjeräd, daut de leewa Gott uck Durak biem Beeadrintje kloppt. Na, daut kunn de Halft nijch soorajcht jleewe, enn de aundre halft wulle daut dann doch nijch droppaun kohmte lohte, enn fonge aun too backe, enn too koake, enn too brezhauje, auls wann see noch emma jleewe, daut see hie emm Himmel mau too proow send. Enn aula sinje se Evanjeliumsleeda wann se jleewe, daut de himmlischa Voda dijchtbie ess. Enn ahm jeiht daut woll uck goot, wiels Hee sommd hiea enn doa een bätje mett, enn emma duckat hee doabie toom Takt mett siene rajchte Steewel. Biem 'Ich bete an die Macht der Liebe' sinjt hee sogoa opp Rusch mett, oba wann eena ahm mett enjelsche Evangelisatstjoonsleeda tjemmt, dann moakt hee sijch seea schwind oppem Wajch enn hohld sijch de Schnaupsbuddel ute Betjsefupp enn jeiht dee toodoak.

Na joh, enn wiels daut Enjeltje Neeta eenfach een bät too wizhrijch ess, omm goode Rollkuake too brohde, docht etj, etj wudd hiea eene extra Arbus hanbrinje, enn dann wudd de Jiesbrajchtsche vleijcht den Rollkuakedeajch utrolle, enn daut deed se dann uck.

Oba, tridj noh daut waut etj verhäa erwähnd: wann de leewa Gott soo een bät boasch auntjemmt, well Hee eenem een bät ennschuchtre, enn eena haft je uck noch emma een bät een empfindeljet Jewesse, enn lat sijch lieseltjess engrule, sogoa etj.

Oba auls dee gooda Oola enn etj donn toop Rollkuake enn Arbus aute, enn etj ahm een grootet Stetjch vom Obraumtje gauf, enn ahm Diene Jeschijcht vonne Häakunft von dem Wuat vetald, haud etj ahm doch wada, nijch bloos jewonne, sonda haud sien Ooah noh mie jeboage.

Enn daut ess kratjcht waut etj wull, wiels etj etj ahm veschiednet froage wull, woohnt mie aul emma intressead haud.

Aulso hohld etj den Piepetobak rut, goot enn Kruschtjeschnaups enn, enn donn jintj de Vetall loos.

Etj saj: "Voda, daut ess seea mood jeworde, daut eena aule Mensche jlitjch behaundle saul, sogoa oppe Ead. Oba Du helst Die nijch doanoa, wiels Du sajchst, dee Jude, daut send Diene Matzatjess, dee Du besondasch goot best. Woo saul eena soowaut vestohne?"

Na dann tjitjcht hee doch een bät vewillat, auls wann Hee sijch wundad, daut de Mensche soohnt weete.

"Woo west Du daut weete?" frajcht'a, enn schobbd sijch den Boat.

"Daut steiht enne Biebel," saj etj.

"Na, dee hab etj aul lang nijch jelest, wiels de Apossel Paulus doabenne Välet soo äwadräwe haft. Enn daut Mul soo voll nehme, wea bie mie enn miene Famielje noch nie mood. Oba etj kaun mie dentjche, daut etj soohnt mol jesajcht hab, wiels daut je uck soo ess. Enn dee Grund dofäa ess je uck seea eenfach, wiels, wann etj mie omm daut vetjibbelde Toakel nijch besondasch jetjemmat haud, enn uck noch emma tjemma, woa meenst Du wudd daut aulatoop hangohne, sogoa utjriese? Wann Du, Petro, meenst, daut'et de Jude vleijcht toom Deel vondoagdendach schwoa too veknuse jeiht, woo meenst Du wudd'et mett ahn eascht senne, wann etj mie nijch besondasch om ahn jetjemmat haud? Dee wudde dann sest tjeena utstohne tjenne.

"Etj stoh daut too, daut see een Voltj von Tjibblasch send, kratjcht soo auls de Menniste mett eenem Been emma nohm Himmel wanke enn mett dem aundren Been noh de Bank. Enn droage doabie eene Biebel enn jieda Fupp enn vesteatje äah Papiejeld doabenne. Enn wann wie aul de veschiedne Veltja vondoag mol een bät derjche Täne tratjche welle, dann well we uck fuats noch een poah aundre de Uahre lang tratjche. Soo auls toom Biespell de Dietsche, dee aulnoch jescheit send, oba nijch väl Spohs vedroage tjenne, enn uck nijch soo heeflijch send auls mie daut jefaule wudd. Enn de Enjlenda? Dee send noch ooltnäsja enn kratjcht soo neewadrijch auls Paulus, wann dem de Biswarm toosatte. Enn de Russe? Na joh, daut's je dann een Voltj fe sijch; dee mott eena soo nehme aus see send. Opp ahn pausst daut niedarpsche Wuat: 'Etj hab denn Twee bie Veea aul tweemol aufjesoagt, enn dee ess noch emma too kort.' Ooda, wann een Russ sijch biem Temmre een poah Mol opp'em Finjanoagel schleiht, dann besorjcht hee sijch eenen nieen Hohma. Oba aum measchten sorj etj mie too disse Tiet omme Amerikauna, wiels dee send soo eenjleisijch enn diretjcht enn iewrijch auls eene Bonsch Menniste wann'et irjendwoa een Sale jefft. Enn see doohne daut measchte Onheel enn mienem Nohme, tohle mie oba tjeene Tantjeamen ooda Royalties. Disse Donnasch woare uck nijch eea oppheare, bett etj Jesus mol wada hanschetjch enn de Rosmack hoole woat bett ahn daut Heare enn Seehne enn daut Jule vegohne woat."

Auls Hee sijch donn noch een grootet Stetjch Arbus hinjre Tjeewe schoof, wiels ahm von sienem Iewa de Hauls dochwoll dreajch jeworde wea, säd Hee: "Etj hab mie eenfach een bät aune Entwetjchlungsmäajlijchtjeite von disse Mensche vereatjent."

Auls Hee soo red, hoakt etj fuats doarhinja; etj saj: "Voda, etj schnied noch eene Arbus aun, wann Du mie noch twee Dinja vetalst: Numma Eent, waut haft de Biebel emma wada vonne onvezeilijche Sind too vetalle, aulso woohnt ess dee, enn tweedens, woa hast Du Dien Frindschauft aulewäje emm Firmament sette?"

"Petro, driew Mol eene goode Buddel ut Frankreich, aulso Cognac opp, ooda uck Calvados von mie ut, ooda eenen Single Malt Scotch, wann Du mie aul soohne Froage stalst, dee die eajentlijch goanijch litjne. Etj kaun bie eenem gooden Distillaut bäta dentje. Enn butadem motst Du nu eenfach een bät Opfa brinje."

Aulso jintj etj loos, wiels de leewa Gott dochwoll docht, wann mie siene Auntwuat seea jenuag intressead, dann wudd etj aul eene goode Buddel too Staund brinje. Tiea wea je bie mie, enn dee wisst uck fuats woarom daut jintj; soo väl haud se dann doch noch von äahrem oolen Weat oppe Ead behoole.

Daut jletjcht ons dann uck boold wiels etj mie aul docht, daut de ritjche Menniste hiea romm, kratjcht soo auls Tus emm Tjoatjetjalla mett Palliser Ladameebel utstoffeat, hiea fe sijch een bät oppoat sette, enn sijch eenen besondren Schluck leiste wudde. Soo wea daut dann uck, oba see hilde de baste Drepp vestoake enn unjrem Desch. Aulso saj etj: "Voda, doa," enn wees mett mien rajchten Duhme noh hinje, enn linjsch, "lat junt jreesse, enn meent, daut deele foll ahm aul emma leijcht, sesst wudd jie hiea nijch aulatoop soo jemietlijch sette, oba vondoag lat hee aunfroage, auls jie nijch uck mol waut äwrijch habe." Na disse Plästasch send välet, oba nijch oppet Ooah jefolle, enn wiels Jeld hiea meist nijch meea mood ess, enn see oba sesst tjeene aundre Sproak vestohne, wisste see dann uck fuats woa etj hanwoll, enn hohlde meahrere Buddle äwadähl. Disse Tjeadels weare measchtens Molotschna enn uck een poa Fabrikaunte ute Ooltkolnie enn rede measchtens Huagdietsch, enn wiels dem leewen Gott Plautdietsch leewa ess, haud Hee mie woll uck loosjeschetjcht; disse Lied send ahm noch emma een bät framd. Etj haud dem Voda mol vetalt, daut wie Menniste aulnoch ernoa väl fiestnäsje Donnasch mank ons haude, enn auls etj ahm daut Wuat ertjläad, dann lacht Hee eene haulwe Stundlang opp Jiddisch.

Oba soo auls aul emma, eena tjemmt soo enne Vetall, daut eena meist vom Wesentlijchen vejat. Aulso nauhm etj dee Buddle enn jintj loos, oba nijch eea etj säd, see kunne sijch de Reatjnung ditmol aum Schorsteen schriewe.

De leewa Gott ess välet, oba vejäte deit Hee nuscht nijch. Aulso bleef Hee biem Thema, enn auls Hee sijch dann aule dree Sorte Spiritus proowtjess ennjeite leet, entschloot Hee sijch fe den Single Malt, enn sad loos: "Petro, daut etj, ooda sogoa wie, emm gaunzen Firmament Frindschauft habe, stemmt. Enn wann etj Die daut aules vetalle wudd, wudd die de Kopp aunfange too reatjre auls eene sudburysche Netjelfebritj. Oba daut dooh etj nijch enn woa daut uck nijch doohne, bett jie Menniste aula hiea bie mie verre Feet sette, enn hiea emm Himmel sinje. Sesst wann etj Die daut vetall, dann schrifst Du daut woomäjlijch wem oppe Ead, enn dann jeiht dee groote Heideldei wada von freschem loos, enn dee gaunze mennische Jesallschauft haft nijch Fräd eea dee aul mien Frindschauft aulewäje besocht, enn nohjefädemd, enn betjeat haft. Enn etj bruck disse iewaje Biekrupasch goanijch, dee mie aul väl too väl Oabiet opp äahre amerikaunsche Oat aufjenohme habe, enn aulewäje äahre Näse benne habe, enn sijch jieden Dach waut Nieet aun Dommheite utdentje."

Donn leet Hee sijch noch Mol sien Glaustje scheen voll jeete, enn fuah noch eenmol opp disse Schwoatbroak vonne Vetall loos: "De onvezeijlijche Sind, ess daut de Mensche, enn uck Dien Voltj, woohnt mie seea dijcht aum Hoaten lijcht, aule aundre Mensche enn äahre Hocktjess nennjoage welle, enn disse Mensche äahren eajnen Stampel oppem Bless dretjche welle, wiels see sijch ennbille, enn mienem Nohme too haundle.

Enn dann kaum de Sejen: "Wann etj junt bruck, woa etj junt daut aul weete lohte, wiels waut jie bett nutoo jedohne enn jedräwe habe, woa etj junt nijch soo schwind vejäte. Deeld junt Brot, enn sinjt mett ahn scheene Leeda, enn dann tjenn jie mie enlohde, enn daut Äwaje ess dann miene Sach."

"Sitst Petro, daut tjemmt doavon wann Du mie soohne Froag stalst, enn etj earnst woare mott. Enn nu satt Mol eene Partie Schach opp; etj well mie noch verrem Schlopegohne een bät freie, joh?

"Joh!"

Auls etj aul soo langsom schlope gohne wull, enn docht daut daut aul aules lang tooreatjcht, (woo daut Schachspell utjintj? Daut tjenne de Jude enn äah Frindschauft woll noch emma bäta auls wie), stetjcht sijch de leewa Gott enn donn uck etj ons eene Havana aun enn donn fong Hee noch eenmol aun. "Du," sajcht'a "etj sie dolla een plautdietscha Gott auls etj daut aulewäje toojäw, ooda auls etj daut verhäa selwst wisst, oba loht die noch waut saje: Wann etj scheenen Jesang heare well, goh etj hiea nohm Mennodarp toohm Jugendverein. Oba wann etj ennalijch too Ruh kohme well, enn weete well auls sijch daut gaunze Experiment mett junt Menschheit jeloohnt haft, dann goh etj noh de Propheete en de Tjenstla, enn doa send noch emma väl, väl meea von miene Mensche auls von Diene, Petro, emm Säwenden, aulso enne Goode Stow hiea emm Himmel. Doa kaunst Du Rilke, enn Jesaja, enn Goethe, enn Arnold Ditjch, enn Augustien, enn den Rehatka Doft, enn Emerson, enn Trakl, enn Buber, enn Richler, enn Yeats, enn Schiller, enn Saulomaun, enn Shakespeare, enn Cummings, enn noch wiedre säwendusend traffe, oba mennische Nohmes kohme doa mau wietleftijch väa."

Wie haude de Zigoare soo meea too Enj jeschmeatjcht, auls de leewa Gott mett eenmol schmustad, meist auls een goaschtaja Schooljung. Hee hohld von unjrem Desch eene Buddel Wacholda Schnaups väa enn säd: "Dee gaunze Papiea Oabeit ess foadijch, enn de Queen Mum kaun nu hiea nenntratjche. Well'we toop mett de oole Buschtje noch schwind eenen Bejreesungsschluck enn eenen Nightcap ooda twee mett Gin too ons nehme? Komm doch mett, Petro, vleijcht kaunst Du bäta Enjelsch auls etj, joh?"

"Joh!"


© 2007 Jack Thiessen